Burn-out & Trauma therapie
IoPT - Live of Online, Individueel of in een Groep
In dit artikel een vergelijking van methoden. Het is niet uitgebreid, alleen om je een algemeen idee te geven en de mogelijkheid om verder te verkennen. Het is aan de facilitator om erachter te komen wat zij/hij het leukst vindt en wat zij/hij kan gebruiken, op basis van eigen vaardigheden en comfort. En natuurlijk houd je ook rekening met de voorkeur van de cliënt. Er is geen ‘beste methode’ en alle methoden kunnen naast elkaar worden gebruikt.
Find here the English version.
Vóór maart 2020 werkten we op 2 manieren met IoPT: individueel of in groepen. Elk heeft zijn voordelen.
Individueel
Sommige getraumatiseerde mensen durven al nauwelijks individueel werk te doen, voor hen is een groep een absoluut onveilige omgeving. Als 1:1 niet mogelijk is, zullen ze het werk helemaal niet doen. Je kunt ze langzaamaan nieuwsgierig maken en de vrijheid geven om te voelen of ze klaar zijn voor optioneel groepswerk.
Het individuele proces is een verkenning van de delen op een sequentiële manier, waardoor de cliënt meer controle heeft over het proces. Ze kunnen hun (kind) delen één voor één verkennen, zonder dat andere delen (d.w.z. verstrikkingen) storen in de verkenning, en beseffen dat dit interne dynamiek is. Ze raken gewend aan het proces van: zich uiten, naar binnen om te luisteren, zich uitdrukken, weer naar binnen luisteren enzovoort. Het verkennen van de verschillende vloerankers leert hen om te schakelen tussen de hoedanigheden. Alle delen zijn deel van de cliënt, dus de cliënt hoeft nooit het onderscheid te maken dat een resonant moet maken: of een gevoel van haar/hem is of van de cliënt.
Als je vloerankers gebruikt en 2 ankers overlappen, wordt de verstrikking direct duidelijk.
Als cliënten zelf op eigen delen resoneren, kunnen ze resoneren tot het niveau dat ze op dat moment durven te gaan. De keerzijde daarvan is, dat de mogelijkheid bestaat dat ze nooit het diepe in durven te springen en dat ze niet door de barrière die de overlevingsstrategieën opwerpen zullen komen, de inzet is te hoog.
De optie voor de facilitator is dan om te resoneren op de delen, waarbij je er zeker van moet zijn dat je een duidelijk onderscheid maakt tussen jou als facilitator en jou als resonant.
Groepen
Werken in groepen is een andere manier van werken, waarbij resonanten de cliënt helpen zijn innerlijke dynamiek te begrijpen. Groepen kunnen erg genezend zijn omdat cliënten niet alleen zijn in een moeilijk proces en de groepsleden een zacht en welkom contact geven.
Voor sommige cliënten is het moeilijker om de resonanten als delen van zichzelf te zien wanneer ze in een groep werken, dat het proces een intern proces is in plaats van een extern proces.
De cliënt heeft minder controle, het proces kan een bocht maken die de cliënt niet ziet aankomen, aangezien de resonanten ‘niets te verliezen’ hebben: dus hoeven ze zich niet in te houden om de diepte in te gaan. In een live-groep reageren de resonanten ook op elkaar en bewegen ze zich gemakkelijk in de ruimte. Er is dus ook een ruimtelijke relatie zichtbaar. Delen kunnen elkaar aanraken, troosten en knuffelen. En het kan zijn dat een groep mensen overweldigend is, vooral als er meer tegelijk praten, schreeuwen of stampend rondlopen. De delen kunnen erg afleidend en veeleisend zijn.
Voor de facilitator is het werken in een groep anders, aangezien resonanten elke hypothese die de facilitator geeft valideren, ook voelen meer ervaren resonanten eerder de weg naar een mogelijke helende stap en reageren daarop vanuit hun rol. Als facilitator moet je volledig je resonanten vertrouwen om het maximale uit een groepsproces te halen.
Als niet-resonant in een groepssessie kun je afstand nemen, alleen te observeren en ervoor kiezen om niet betrokken te raken. Maar het is ook mogelijk dat het proces dat zich voor je afspeelt iets in je oproept waardoor je een stap zet in je eigen processen.
Zoom
Sinds maart 2020 hebben we een andere manier van werken moeten zoeken en het blijkt dat Zoom (of andere videofoon opties) niet alleen een alternatief is, het is een volkomen nuttige extra mogelijkheid geworden om te werken. Op dit moment is Zoom het enige platform dat de hernoemingsfunctie mogelijk maakt, wat erg handig is in het groepsproces.
Groepszoom
Werken met een groep via Zoom werkt wonderbaarlijk goed. De resonanten die gekozen zijn om te werken, kunnen zichzelf hernoemen in plaats van badges te dragen. De intentie kan in plaats van, of achter de naam van de cliënt staan, of in de chat. Resoneren werkt net zo goed als in live situaties, ongeacht de afstand. Om de cliënt feedback te geven, hebben resonanten wat meer uitleg te geven over wat ze ervaren of wat er in hun lichaam gebeurt, aangezien we ze meestal alleen vanaf de schouders zien. De perceptie verloopt via het scherm het meest via de ogen. Dit kan ook een voordeel zijn: voor de ADHD- of HSP-personen die alert zijn op elke beweging van een resonant, worden niet alle bewegingen gezien of gehoord.
Ook is soms uitleg nodig over de oriëntatie van de tegels in Zoom: de volgorde van personen is niet voor iedereen hetzelfde. Naar wie wijs je, of voor wie deins je terug.
Er is wat meer discipline omdat niet iedereen met elkaar kan praten en een privégesprek tussen twee delen is niet mogelijk. Dit is zowel een voordeel als een nadeel, hoewel het de cliënt ten goede komt waar zij/hij alles kan volgen wat er gaande is. De overlevingsdelen zijn wat beperkt in het weergeven van het drama en de kans om overweldigd te worden is iets kleiner dan in live sessies.
Waar in een live situatie een deel een schuilplaats kan vinden, kan op Zoom het deel zich uit het zicht van de camera verbergen. Wat een grote impact kan hebben op de cliënt als b.v. haar/zijn ‘ik’ verdwijnt. Zoom geeft meer focus op de delen, aangezien alle delen tegelijkertijd worden gezien.
Als delen willen knuffelen, kunnen ze op het scherm tegen een zijkant van het scherm kruipen en vertellen naar welk ander deel ze aankruipen (oriëntatie van tegels).
Anderzijds maakt het proces alleen de interne dynamiek zichtbaar, het is een verkenning en het is de binnenkant van degene wiens proces het is. De cliënt moet dus de interne verbinding maken, met zelfliefde en zelfacceptatie, en niet de verbinding daarbuiten. Voor mij is het een voordeel dat je de verbinding binnen móet maken in plaats van buiten, omdat je gewoonweg de delen niet kúnt aanraken.
Een bijeffect van het werken aan Zoom is dat de cliënt zichzelf kan zien. Het geeft dus een andere mogelijkheid om contact te maken met haar/hem zelf. Vooral als de cliënt èn haar/zijn delen alleen op één scherm staan, zonder ouders en zonder begeleider, is het erg genezend aan het einde van het proces.
De aanwezige mensen, maar niet resonerend, zetten hun video en audio uit, ze geven bedding in het proces, maar zijn niet zichtbaar. Dat geeft een sterke focus op het proces en waar het over gaat. Zeker als de facilitator de video ook uitzet.
De facilitator kan ervoor kiezen om bij een interventie te verschijnen of alleen audio te gebruiken, waarbij zij/hij het proces tussen de partijen niet verstoort. En afhankelijk van het proces ontspant het de cliënt soms door de facilitator te zien: zij/hij staat niet alleen in dit proces. Je kunt ook opduiken, zelfs zonder woorden, wanneer verschillende overlevingsdelen met elkaar ruzie maken: de dynamiek bij verschijning van een ander gezicht verandert onmiddellijk.
Als je met meer facilitators of met een intervisie groep bent, kun je ook privéchat gebruiken met iemand die je ondersteunt - bespreek vooraf de manier waarop je als facilitator ondersteund wilt worden. Je kunt kort vragen om te verifiëren wat je ziet, of je interventie moment te checken. Dit is erg nuttig voor de facilitator en onderbreekt het lopende proces niet.
Wanneer tijdens een proces de interventie is om b.v. de moeder in te brengen, dan kunnen alleen de mensen die willen resoneren zichtbaar worden, de cliënt kan kiezen, en alle niet-gekozen mensen zetten hun video weer uit. Dus nogmaals, de focus ligt volledig op het proces van de cliënt.
Het voordeel voor een niet-resonant is dat zij/hij kan rondlopen, zitten/liggen of drinken en eten zoals zij/hij wil, aangezien de video en audio zijn uitgeschakeld en dit het proces niet beïnvloedt of afleidt.
Wat we daarentegen wel missen in het Zoom-group proces is het informeel kletsen en verbinden in de pauzes, het is een optie om de lijn open te houden en gewoon voor de camera te lunchen, misschien zelfs in break-out kamers.
Individuele zoom
IoPT in één-op-één-sessies op Zoom kan hetzelfde zijn als werken in één kamer, waarbij de cliënt vloerankers of kussens gebruikt, en vaak is dit niet echt nodig.
De cliënt kan op een paar post-its of briefjes haar/zijn intentiedelen schrijven, het door het oppakken van het briefje is als resoneren op een vloeranker. De cliënt kan blijven zitten of, als zij/hij de drang voelt, ook opstaan en bewegen. Meestal blijft de cliënt zitten en kan zij/hij van het ene deel naar het andere wisselen door een ander papiertje op te pakken.
In dit proces heb je ook de mogelijkheid dat de cliënt zichzelf op video ziet. Je kunt het gebruiken als extra mogelijkheid om contact te maken, of zichtbaar maken hoe moeilijk het is om contact met jezelf te maken.
Als de cliënt erg onzeker is, of afgesplitst is, moet je de cliënt voorbereiden op de ontmoeting: begeleid hem om in contact te komen met zichzelf. Het is echt een ontmoeting met zichzelf, ze hebben daar een aanloop voor nodig, anders kunnen ze bevriezen of verdwijnen wanneer ze het doen.
Vertel in zo’n geval ook dat je het scherm verlaat en op de achtergrond bent, aanwezig en beschikbaar, en klaar om terug te komen als dat nodig is.
Eén kenmerk is super: Zoom heeft geen afstand. Internationaal werken en contact leggen over grote afstanden werd instantaan. Het is alsof je in dezelfde kamer bent met iemand aan de andere kant van de wereld. We hebben van onszelf een internationale IoPT-gemeenschap gemaakt.
Geen reizen, geen hotels, geen parkeerproblemen, geen werkplekken voor groepen, geen koffie, thee, koekjes, lunch etc te regelen. Als een cliënt verhuist naar een ander (deel van het) land, kun je blijven samenwerken en hoeven ze geen andere begeleider te vinden en opnieuw vertrouwen op te bouwen.
Je kunt jouw eigen werkruimte achter het scherm zo comfortabel maken als je zelf wilt.
Onnodig te zeggen dat online werken van alle partijen een stabiele verbinding, goede camera- / geluidsopties, beveiligde ruimte (geen storingen of storingen of afluisteren), geen opnames etc. vereist.
Als facilitator die te maken heeft met een lockdown, heb je de mogelijkheid om online met je cliënten samen te werken, zodat de genezingsprocessen niet hoeven te stoppen. Je kunt jouw cliënten laten kiezen hoe ze hun sessies willen hebben, of je kunt beslissen welke vorm je zelf verkiest. En na lockdown ben je ervaren om online te werken en heb je nieuwe kansen.
Dus van 2 manieren om IoPT te faciliteren, hebben we nu 4 sterke manieren om te faciliteren.
Een spin-off van online werken is het werken met spraakberichten via WhatsApp. Het is een niet-gesynchroniseerde vorm van werken. Je kunt dit gebruiken als het tijdsverschil tussen de werkbare uren van de cliënt en de facilitator te groot is om een gemeenschappelijk tijdvenster te vinden. Het werk wordt dan verdeeld over meerdere uren of dagen, waarmee zowel begeleider als cliënt mee om moeten kunnen gaan.
15-3-2021, Muriel Venus
met input van de Vivian Broughton IoPT Supervision Utrecht / Goch groep.